ინფო გვერდები
საზომი ერთეულები
SI სისტემა
ენერგია
ინფორმაცია
მოცულობა
სიგრძე
სიმძლავრე
სიჩქარე
სიხშირე
ტემპერატურა
ფართობი
ძალა
წნევა
წონა

ერთეულთა საერთაშორისო სისტემა(შემოკლებით "სი"; შემოკლ. ფორმა ფრანგ.: Système international d'unités) წარმოადგენს ყველაზე ფართოდ გავრცელებულ საზომ ერთეულთა სისტემას, როგორც მეცნიერებაში ასევე ყოველდღიურ ცხოვრებაში. დღეისათვის სი მიღებულია საზომ ერთეულთა ძირითად სისტემად მსოფლიოს უმეტეს ქვეყანაში
ერთეულთა საერთაშორისო სისტემის ძირითადი ერთეულები
დასახელება
სიმბოლო
აღწერა
მეტრი
m
სიგრძის საზომი ერთეული. მანძილი, რომელსაც სინათლე გადის ვაკუუმში 1/299792458 წამში.
კილოგრამი
kg
მასის საზომი ერთეული. უდრის კილოგრამის საერთაშორისო ეტალონის მასას. ეტალონი წარმოადგენს პლატინა–ირიდიუმის შენადნობის ცილინდრს, რომლის სიმაღლე და დიამეტრი 39.17 მმ–ია, ხოლო მასალა პლატინა (90%) და ირიდიუმი (10%)
წამი
s
დროის საზომი ერთეული. დროის ინტერვალი, რომელიც ტოლია 9 192 631 770 გამოსხივების პერიოდისა, რომელიც შეესაბამება 0 К-ზე (აბსოლუტურ ნულზე) წონასწორობაში მყოფი და გარე ველებისგან შეუშფოთებელი ცეზიუმ-133-ის ატომის ძირითადი (კვანტური) მდგომარეობის ორ ზენაზ დონეებს შორის გადასვლას.
ამპერი
A
დენის ძალის საზომი ერთეული. მუდმივი დენის ძალა, რომელიც ვაკუუმში ერთმანეთისაგან ერთი მეტრით დაშორებულ ორ პარალელურ უსასრულოდ გრძელ წრფივ გამტარში გავლისას ამ გამტარებს შორის აღძრავს 2 X 10-7 ნიუტონ ურთიერთქმედების ძალას სიგრძის თითოეულ მეტრზე.
კელვინი
K
ტემპერატურის საზომი ერთეული, რომელიც ტოლია 1/273.16 წყლის სამმაგი წერტილის თერმოდინამიკური ტემპერატურისა.შკალა იწყება აბსოლუტური ნულით (– 273.16 C); ცელსიუსის კელვინის გრადუსში გადასაყვანი ფორმულა: K = C + 273.15
მოლი
mol
ნივთიერების რაოდენობის საზომი ერთეული. მოლი ისეთი სისტემის ნივთიერებათა რაოდენობაა, რომელიც შეიცავს იმდენივე სტრუქტურულ ელემენტს (მაგ. ატომს, მოლეკულას, იონს, ელექტრონს), რამდენ ატომსაც შეიცავს 0,012 კგ მასის ნახშირბად-12.
კანდელა
cd
სინათლის ძალის საზომი ერთეული. კანდელა არის სინათლის ძალა, რომელიც გამოსხივდება მოცემული მიმართულებით 540×1012 ჰერცი სიხშირის მონოქრომატული გამომსხივებელი წყაროს მიერ, რომლის სინათლის ენერგეტიკული ძალა ამ მიმართულებით შეადგენს (1/683) ვტ/სტერადიანს.
ერთეულთა საერთაშორისო სისტემის წარმოებული ერთეულები
რადიანი
rad
ბრტყელი კუთხეების საზომი ერთეული. რადიანი უდრის წრის ორ რადიუსს შორის არსებულ კუთხეს, რომლის მომჭიმავი რკალის სიგრძეც რადიუსის ტოლია. უდრის 180°/π, დაახლოებით 57.2958 გრადუსს.
სტერადიანი
sr
სივრცითი კუთხის საზომი ერთეული. სტერადიანი ტოლია სივრცული კუთხის, რომლის წვეროც მოთავსებულია სფეროს ცენტრში და სფეროს ზედაპირზე ამოკვეთს მისი რადიუსის კვადრატის ტოლ ფართს. სტერადიანის გამოთვლა ხდება შემდეგი ფორმულით: Q = 2π(1 - cos α/2), სადაც Q არის სივრცითი კუთხე, α – ბრტყელი კუთხე კონუსის წვერთან, რომელიც წარმოიქმნება სფეროს შიგნით, მოცემული სივრცითი კუთხით.
ცელსიუსი
°C
ტემპერატურის საზომი ერთეული. ტემპერატურულ შკალაზე ყინულის დნობისა და წყლის დუღილის ტემპერატურებს შორის ინტერვალი დაყოფილია 100 ტოლ ნაწილად. ყინულის დნობის ტემპერატურად მიღებულია 0°C, წყლის დუღილის ტემპერატურად კი +100°C.
ჰერცი
Hz
პერიოდული პროცესების (მაგ: რხევის) სიხშირის საზომი ერთეული. 1 ჰერცი ნიშნავს ამგვარი პროცესის ერთ რეალიზაციას 1 წამის განმავლობაში.
ნიუტონი
N
ძალის საზომი ერთეული. ერთი ნიუტონი არის ძალა, რომელიც 1კგ. მასის სხეულს ანიჭებს 1 მ/წმ2 აჩქარებას. 1 ნ. = 1 კგ. X მ/წმ2
ჯოული
J
ენერგიის საზომი ერთეული. 1 ჯოული არის ენერგია, რომელიც იხარჯება 1 ნიუტონი ძალით სხეულის 1 მეტრით გადაადგილებისას ძალის მოქმედების მიმართულებით. ასევე ჯოული არის მუშაობა, რომელიც საჭიროა 1 ვატი სიმძლავრის შესაქმნელად 1 წამში.
ვატი
W
სიმძლავრის საზომი ერთეული. 1 ვატი არის სიმძლავრე, რომლის დროსაც 1 წამში სრულდება 1 ჯოული მუშაობა.
პასკალი
Pa
წნევის საზომი ერთეული. 1 პასკალი არის წნევა, რომელსაც ქმნის 1 ნიუტონი ძალა 1 კვადრატულ მეტრზე. 1 პასკალი (პა) = 1 ნ/მ2 = 1 კგ/(მXწმ2)
ლუმენი
lm
სინათლის ნაკადის საზომი ერთეული. 60 ვატიანი ვარვარის ნათურა ქმნის 710 ლუმენის ტოლ სინათლის ნაკადს, 100 ვატიანი ვარვარის ნათურა ქმნის 1350 ლუმენის ტოლ სინათლის ნაკადს.
ლუქსი
lx
განათების საზომი ერთეული. 1 ლუქსი ტოლია 1 კვ.მ. ფართობის მქონე ზედაპირის 1 ლუმენი სინათლის ნაკადით განათების.
კულონი
C
ელექტრული მუხტის საზომი ერთეული. 1 კულონი არის ელექტრული მუხტის ის რაოდენობა, რომელიც გადის გამტარში ერთი წამის განმავლობაში ერთი ამპერი დენის ძალის დროს. 1 კულ. = 1 ა. x 1 წმ.
ვოლტი
V
ელექტრომამოძრავებელი ძალის (პოტენციალების ან ელექტრული ძაბვის სხვაობის) საზომი ერთეული. 1 ვოლტი არის ძაბვა (პოტენციალების სხვაობა) გამტარის ორ წერტილს შორის, რომლის დროსაც გამტარის ამ მონაკვეთზე 1 ამპერი დენის ძალის გავლისას გამოიყოფა 1 ვატი სიმძლავრე.
ომი
Ω
წინაღობის საზომი ერთეული. ომი არის იმ გამტარის წინაღობა, რომლის ბოლოებს შორის წარმოიშობა 1 ვოლტი ძაბვა 1 ამპერი მუდმივი დენის დროს.
ფარადა
F
ელექტრული ტევადობის საზომი ერთეული. 1 ფარადა არის ისეთი კონდენსატორის ტევადობა, რომელზედაც 1 კულონი (1 ამპერი წამში) მუხტის მოთავსებისას შემონაფენებს შორის ძაბვა იქნება 1 ვოლტი.
ვებერი
Wb
მაგნიტური ნაკადის საზომი ერთეული. 1 ვებერი მაგნიტური ნაკადის ცვლილება 1 წამში გამოიწვევს 1 ვოლტი ელექტრომამოძრავებელი ძალის გენერირებას. ერთი ვებერი მაგნიტური ნაკადი ერთ კვადრატულ მეტრზე არის (1 ვბ/მ2) 1 ტესლა.
ტესლა
T
მაგნიტური ინდუქციის საზომი ერთეული. 1 ტესლა არის ისეთი ერთგვაროვანი მაგნიტური ველის ინდუქცია, რომელიც მოქმედებს 1 ნიუტონი ძალით, ინდუქციის წირებისადმი პერპენდიკულარული გამტარის 1 მეტრი სიგრძის მონაკვეთზე, თუ მასში გადის 1 ამპერი დენი.
ჰენრი
H
ინდუქციურობის საზომი ერთეული. 1 ჰენრი არის ისეთი კონტურის ინდუქციურობა, რომელშიც დენის ძალის ცვლილებისას 1 ამპერით 1 წამში, აღიძვრება 1 ვოლტი ელექტრომამოძრავებელი ძალა.
სიმენსი
S
ელექტრული გამტარობის საზომი ერთეული. 1 სიმენსი ტოლია ისეთი გამტარის ელექტრული გამტარობისა, რომლის წინაღობა 1 ომია.
ბეკერელი
Bq
რადიოაქტიური იზოტოპების აქტიურობის ერთეული. 1 ბეკერელი არის რადიოაქტიური წყაროს აქტივობა, რომელშიც 1 წამში საშუალოდ 1 რადიოაქტიური დაშლა ხდება.
გრეი
Gy
შთანთქმული მაიონებელი გამოსხივების დოზის გაზომვის ერთეული. დოზა უდრის 1 გრეის, თუ მაიონებელი გამოსხივების შთანთქმის შედეგად სხეულმა მიიღო 1 კილოგრამზე 1 ჯოული ენერგია.ასევე ხშირად გამოიყენება შთანთქმული დოზის ერთეული რადი. 1 გრეი = 100 რადს.
ზივერტი
Sv
ექვივალენტური და ეფექტური მაიონებელი გამოსხივების დოზის გაზომვის ერთეული. 1 ზივერტი უდრის 1 კგ. ბიოლოგიური ქსოვილის მიერ შთანთქმულ ენერგიის რაოდენობას, რომელიც ზემოქმედებით უტოლდება 1 გრ. გამა-გამოსხივების შთანთქმას.
კატალი
kat
კატალიზატორის აქტივობის საზომი ერთეული. თუ კატალიზატორის არსებობა ზრდის ქიმიური რეაქციის სიჩქარეს 1 მოლი/წამით, მაშინ მოცემული კატალიზატორის რაოდენობის აქტივობა ტოლი იქნება 1 კატალის. 1 კატალი = მოლი / წამზე.